Wybitne Postacie – wspomnienia

Zapraszamy do przesyłania materiałów wspomnieniowych osób i świadków związanych z historią Auschwitz.

Wspomnienie Józefa Hordyńskiego więźnia KL Auschwitz, nr obozowy 347

Józef Maria Hordyński
Data i miejsce urodzenia: 14 marca 1917 rok – Zakopane
Data i miejsce śmierci: 04 lutego 2009 rok – Kraków
Wykształcenie: Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
Specjalizacja: nauczycielstwo; rehabilitacja lecznicza
Klub sportowy: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” Gniazdo w Zakopanem – Oddział
Narciarski
Odznaczenia: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2001)

Życiorys
Józef Maria Hordyński urodził się 14 marca 1917 roku w Zakopanem, a zmarł 4 lutego
2009 roku w Krakowie, mgr rehabilitacji leczniczej, polski skoczek i trener narciarstwa, Kurier
Tatrzański, polski więzień polityczny, który do KL Auchwitz dostał się w pierwszym transporcie
więźniów politycznych (numer obozowy 347), więzień polityczny KL Oranienburg i KL
Sachsenhausen, współzałożyciel i honorowy prezes Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin
Oświęcimskich.

Młodość
Józef Hordyński był synem farmaceuty z Zakopanego. Od dzieciństwa czynnie uprawiał
narciarstwo i należał do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” – (Gniazdo w Zakopanem). Od
12 roku życia trenował skoki narciarskie pod kierunkiem Bronisława Czecha. Jako zawodnik w
grupie juniorów reprezentował Polskę na wielu imprezach sportowych organizowanych w Polsce
i na wielu międzynarodowych imprezach sportowych. Jeszcze przed wybuchem II wojny
światowej uzyskał tytuł wicemistrza Polski juniorów w skokach narciarskich na Krokwi.
W 1936 roku zdał egzamin maturalny w Liceum Ojców Pijarów w Krakowie i podjął
decyzję o wstąpieniu do wojska. Do służby wojskowej został powołany do Szkoły Podchorążych
Rezerwy w Jarosławiu. Po roku nauki w tej szkole w 1938 roku zdał egzamin i jako absolwent
otrzymał stopień wojskowy – podchorąży. W 1938 roku rozpoczął studia na Wydziale Medycyny
na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

Lata wojenne
Józef Hordyński uczestniczył w kampanii wrześniowej w 1939 roku. W lipcu 1939 roku
został powołany do czynnej służby wojskowej i skoszarowany w 39° Pułku najpierw w
Jarosławiu i Lubaczowie, a potem w Przemyślu, aż do czasu obrony Przemyśla przed Niemcami,
kiedy to został wysadzony most na rzece San. Józef Hordyński w całej kampanii wrześniowej
brał udział około 20 dni i pełnił wtedy funkcję Szefa Kompanii Zaopatrzenia w Żywność. W
dniu 20 września 1939 roku dostał się do niewoli niemieckiej w Hołusku Wielkim na
przedmieściach Lwowa. Po 4 dniach niewoli uciekł z więzienia w Przemyślu i powrócił do domu
rodzinnego w Zakopanem. Wtedy też razem ze Stanisławem Marusarzem i wieloma innymi
kolegami został Kurierem Tatrzańskim (m.in. przeprowadzał różne osoby przez granicę polsko –
słowacką i odbierał pocztę z Węgier na Kasprowym Wierchu).
W dniu 14 maja 1940 roku razem z kolegą Bronisławem Czechem – Józef Hordyński
został aresztowany na Hali Gąsiennicowej przez gestapo i osadzony w więzieniu w „Palace” w
Zakopanem, w którym spędził około 8 – 10 dni. Następnie został przewieziony razem z około 70
innymi więźniami do więzienia w Tarnowie. Stamtąd w dniu 14 czerwca 1940 roku w
pierwszym transporcie polskich więźniów politycznych został przewieziony do KL Auschwitz,
gdzie otrzymał numer obozowy 347. Początkowo w obozie był zatrudniony jako sanitariusz
medyczny w rewirze, w którym w ramach eksperymentów farmakologicznych został zarażony
tyfusem plamistym. W listopadzie 1944 roku Józef Hordyński został przewieziony do KL
Oranienburga, a następnie do KL Sachsenhausen, w którym był zatrudniony w Zakładach
Lotniczych Heinkla. W kwietniu 1945 roku uczestniczył w tzw. marszu śmierci, a dnia 3 maja
1945 roku został uwolniony przez wojska alianckie (wojsko amerykańskie) w okolicach
Schwerina.
Spośród 728 polskich więźniów politycznych z pierwszego transportu – więźniów do KL
Auschwitz – II wojnę światową przeżyło 239 osób – w tym również Józef Hordyński.

Lata powojenne
Po II wojnie światowej Józef Hordyński wrócił do Polski i początkowo zamieszkał w
domu rodzinnym w Zakopanem. Następnie przeprowadził się do Krakowa, gdzie ukończył
studia na kierunku: wychowanie fizyczne (specjalność: nauczycielstwo) na Akademii
Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Po ukończeniu tych studiów
przeniósł się do Poznania, gdzie po dwóch latach nauki pod kierunkiem profesora Wiktora Degi
uzyskał specjalizację z rehabilitacji leczniczej na Uniwersytecie w Poznaniu.
Po zakończeniu studiów w Poznaniu Józef Hordyński zamieszkał w Lądku Zdroju, gdzie
w wojskowej służbie zdrowia przepracował ponad 25 lat. W Lądku Zdroju był zatrudniony jako
kierownik rehabilitacji i gimnastyki leczniczej w 23 Wojskowym Szpitalu Uzdrowiskowo-
Rehabilitacyjnym w uzdrowisku w Lądku Zdroju, a także jako trener narciarstwa w wojskowych
klubach sportowych. W 1974 roku Józef Hordyński w stopniu majora przeszedł na emeryturę i
wyjechał z Lądka Zdroju do Nowego Targu. Potem mieszkał także w: Rawie Mazowieckiej,
Iłowej Żagańskiej niedaleko Żagania, Żarach i Warszawie. W 1990 roku ponownie zamieszkał w
domu rodzinnym w Zakopanem i nawiązał kontakt z przedstawicielami Towarzystwa
Gimnastycznego „Sokół” – Gniazdo w Zakopanem, m. in. Wojciechem Niedziałkiem i prezesem
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” – Franciszkiem Mardułą. Po przemianach politycznych
w 1990 roku należał również do tzw. Zespołu Reaktywującego Działalność Towarzystwa
Gimnastycznego „Sokół” – Gniazdo w Zakopanem.
W 1998 roku Józef Hordyński był jednym z założycieli i pierwszym prezesem
honorowym Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin Oświęcimskich, które skupia byłych
więźniów KL Auschwitz, ich rodziny, oraz osoby zainteresowane historią KL Auschwitz.
Józef Hordyński należał również do tzw. Komitetu Wznoszenia Kopca Pamięci i
Pojednania w Oświęcimiu, którego ideę powstania zainicjował profesor Józef Szajna, były
więzień polityczny KL Auschwitz (numer obozowy 18729) oraz KL Buchenwald, a po wojnie
wybitny artysta, reżyser i scenograf. Wspólnie z Wincentym Galicą – Józef Hordyński
przyczynił się do zachowania Muzeum Męczeństwa w podziemiach hotelu „Palace” w
Zakopanem. W 2001 roku Józef Hordyński za wybitne zasługi w upamiętnianiu historii i prawdy
o KL Auschwitz został odznaczony Krzyżem Oficerskim Odrodzenia Polski. W dniu 26 stycznia
2005 roku brał udział w Uroczystości 60 rocznicy oswobodzenia KL Auschwitz i miasta
Oświęcimia – (27.01.1945), a także w nabożeństwie ekumenicznym ku czci ofiar KL Auschwitz
w Centrum Świętego Maksymiliana Marii Kolbego – w Harmężach.
Józef Hordyński zmarł 4 lutego 2009 roku w Krakowie. W dniu 10 lutego 2009 roku w
Kościele pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej na „Pęksowym Brzyzku” w Zakopanem
została odprawiona Msza Święta żałobna w intencji zmarłego. W pogrzebie brała udział rodzina,
Marszałek Miasta Oświęcimia, poczet sztandarowy Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” –
Gniazdo w Zakopanem i Przyjaciele. Józef Hordyński został pochowany na Cmentarzu
Zasłużonych na „Pęksowym Brzyzku” w Zakopanem.

MODLITWA KU CZCI OFIAR KL AUSCHWITZ NA ZAKOŃCZENIE
NABOŻEŃSTWA EKUMENICZNEGO – 60 ROCZNICA OSWOBODZENIA KL
AUSCHWITZ I MIASTA OŚWIĘCIMIA ODMÓWIONA W CENTRUM ŚWIĘTEGO
MAKSYMILIANA MARII KOLBEGO W HARMĘŻĄCH – (26 STYCZEŃ 2005)

Gwiazdo, na którą patrzymy…
Skało, na której stajemy…
Przewodniku, któremu ufamy…
Lasko, którą się podpieramy…
Chlebie, którym się żywimy…
Źródło, przy którym odpoczywamy…
Celu, do którego dążymy…
Wszystkim Panie jesteś Ty.
Bez Twojej pomocy
skąd wzięlibyśmy siłę i odwagę.
Bez Twojej pomocy kto pomógłby
nam dźwigać nasze ciężary
Bez Twojej pomocy wszystko
Obróciłoby się w niwecz.
Wiara…nadzieja…i miłość…
wszystkim Panie jesteś Ty.
Dlatego chcemy iść dalej naszą drogą,
aż zadzwonią dzwony
i znajdziemy się w domu.
A wtedy z radością zawołamy:
Nic Ci Panie nie przynosimy,
Bo wszystkim Panie jesteś Ty.
– Ksiądz Biskup Tadeusz Rakoczy

Małgorzata Riccobono – Córka